Bron: Eigen bedrijf, uitgave van de Kamer van Koophandel nummer 5- 2012
Bron: rechtennieuws, wet- & regelgeving
Mediation is geen soft geklets
Een zakelijk conflict met een zakenpartner, leverancier, medewerker of de overheid? voor veel ondernemers is de stap naar de rechter een logische. Toch is er een goed alternatief: mediation.
■ tekst Jan van Deursen ■ illustratie Len Munnik
Mediation is bezig aan een opmars in Nederland. Het wordt steeds vaker ingezet om meningsverschillen en conflicten tot een goed einde te brengen. En dat gebeurt lang niet alleen bij echt scheidingen of burenruzies. Ook het in het midden en kleinbedrijf is ‘begeleid onderhandelen’ gemeengoed. Mediation wordt binnenkort dan ook verankerd in het Burgerlijk Wetboek. Volgens mediator Monique van de Griendt van Dialogue uit Hilversum zal het imago van mediation dan sterk verbeteren. “Ook de kwaliteit van de beroepsgroep neemt dan verder toe”, legt ze uit. “En dat is nodig ook, want in Nederland ziet men het nog al te vaak als soft geklets. Grote onzin. In Italië is al bepaald dat, voordat je mag gaan procederen in civiele zaken, mediation moet zijn ge probeerd. Maar ook in ons land verwijst de rechter al vaak door naar mediation. Straks kan dat ook met het wetboek in de hand.”
Botsende ego’s
Bij mediation gaan de partijen met elkaar in gesprek onder leiding van een onafhanke lijke derde. In het mkb gaan veel conflicten over verzuim of verstoorde verhoudingen tussen werkgever en werknemer. Maar ook problemen met leveranciers of met de gemeente komen voor. Maarten G. Verhoef van Oriste Business Values in Voorburg richt zich met mediation vooral op de relatie tussen zakenpartners. “Vaak in vof ’s, maat schappen, gezondheidspraktijken en binnen bv’s. Geschillen ontstaan meestal doordat mensen verwachtingen van elkaar hebben, zonder dat die worden uitgesproken of op papier worden uitgewerkt. Over het salaris, de strategie of de pensioenvoorziening. Als blijkt dat ze daarover verschillend denken, schieten ze snel door in het conflict. De zaak uitpraten lijkt dan logisch, maar als emoties met de partijen op de loop gaan, lukt dat niet meer. Zeker niet bij botsende ego’s.”
De mediator is geen getuige
De kracht van mediation is dan ook dat partijen zelf de oplossing aandragen. En dat is meteen een goede basis voor de naleving van die oplossing. Monique van de Griendt: “Volgens de werkwijze van het Nederlands Mediation Instituut (NMI) wordt de uitkomst op papier gezet in een vaststellingsovereenkomst. Die is bindend en bewaakt bovendien de vertrouwelijkheid van de mediation. Dat wordt ook een belangrijk onderdeel in de wet. Mocht het later – om wat voor reden ook – toch nog tot een juridisch proces komen, dan kan
de mediator niet worden verplicht om te getuigen. Belangrijk, want partijen moeten zich in mediation kwetsbaar kunnen opstel len zonder het gevaar te lopen dat gevoelig materiaal later op straat komt te liggen.”
Ook bij financiële conflicten
Gedeelde waarden. Daar draait het om,
zo schrijft Maarten G. Verhoef in zijn boek Over Winnaars waarin hij bouwstenen aan reikt voor een gezonde verhouding tussen zakenpartners. “Sommigen denken dat mediation bij een ‘hard’ financieel conflict weinig kans heeft. Maar ik herinner me een case waarbij een zakenpartner vond dat hij een te lage managementfee kreeg. “Als we er tienduizend bij leggen, dan is het opgelost?”, was mijn vraag. Niet dus. Achter het ogen schijnlijk financiële geschil was een gebrek aan waardering voor de inbreng van deze partner het werkelijke pijnpunt. Hij voelde zich ondergeschoffeld. Het is dus cruciaal om te proberen qua beleving en waardering op één lijn te zitten, om op zoek te gaan naar het gemeenschappelijk belang.” Advocaat Eric Janssen, verbonden aan Dirkzwager advocaten en notarissen in Nijmegen en gespecialiseerd in ondernemingsrecht, is het daarmee eens. “Mediation past zeker bij de taakopvatting van de advocatuur. Een advocaat moet op grond van de gedragsregels immers steeds voor ogen houden dat een regeling in der minne vaak de voorkeur verdient boven een proces. Veel hangt ook af van de kwaliteit van de mediator. Toch sta ik niet altijd te juichen bij mediation. Je ziet nogal eens dat partijen verstandelijk redenerend kiezen voor mediation zonder dat het echt gemeend is. Dan werkt mediation alleen maar vertragend op de uitkomst van het geschil. Doorgaans is het echter een positieve vorm van geschillenbeslechting.”
De angel moet eruit
Zeker wanneer partijen in de toekomst met elkaar verder moeten, verdient mediation vaak de voorkeur boven een juridische pro cedure. Van de Griendt: “Bij een uitspraak van de rechter is er meestal een verliezer en een winnaar. Toch blijkt het ook voor de winnaar vaak een pyrrusoverwinning te zijn, want verhoudingen raken blijvend verstoord.” Verhoef: “Ik zeg niet dat par tijen elkaar na mediation altijd huilend in de armen vallen en eeuwige trouw beloven. Soms is het echt beter om uit elkaar te gaan, maar dat gebeurt dan vaak zó dat men elkaar recht in de ogen kan blijven kijken. De angel moet eruit. Dat is heel veel waard.” ■
“Zakelijke geschillen ontstaan meestal doordat mensen verschillende verwachtingen van elkaar hebben”
Zakelijke conflicten oplossen zonder oordeel van de rechter, Mediation of toch een proces?
De keuze voor mediation is zinvol als:
- Beide partijen de bereidheid hebben om er samen uit te komen.
- Het conflict nog niet geëscaleerd is.
- Beide partijen het belangrijk vinden om de relatie in stand te houden.
- De partijen het belangrijk vinden zelf verantwoordelijk te blijven voor de oplossing
- De partijen hun conflict op een goedkope manier, binnenskamers willen oplossen.
De keuze voor een juridisch proces is zinvol als:
- Er geen enkele onderhandelingsruimte te vinden is.
- Het conflict te ver geëscaleerd is.
- Er een openbare uitspraak van de rechter gewenst is.
- Er een te grote machtsongelijkheid bestaat.